Archifau Blynyddol: 2014

DYFODOL YN CEFNOGI SEFYDLU AWDURDOD IAITH

1

Mae angen cael awdurdod iaith fydd yn arwain y gwaith o adfywio’r Gymraeg. Dyna honiad Dyfodol i’r Iaith yn dilyn galwad Gareth Jones am sefydlu corff o’r fath.

Meddai Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith, “Rydyn ni ers yr haf wedi galw am gorff o’r fath.  Daeth yn fwyfwy amlwg bod angen trefn newydd a fydd ar y naill law yn gwarchod y Gymraeg, fel y caiff yr amgylchedd ei gwarchod, ond trefn a fydd ar y llaw arall yn mapio dyfodol llewyrchus i’r iaith.”

“Er pob ewyllys da o du’r Llywodraeth, daeth yn amlwg bod penderfyniadau tameidiog yn cael eu gwneud, ac nad oes cyswllt yn aml rhyngddyn nhw.  Mae angen polisïau ar draws adrannau’r Llywodraeth sy’n cysylltu â’i gilydd ac sy’n hyrwyddo’r Gymraeg yn greadigol.”

“Dyw trefniadaeth y Comisiynydd – er mor werthfawr yw hyn – nac ewyllys da gweision sifil ddim eto wedi gosod system sy’n gwneud gwahaniaeth i’r Gymraeg. Mae cael awdurdod iaith, wedi’i redeg gan arbenigwyr mewn cynllunio iaith, a gyda mwy o bwerau na hen Fwrdd yr Iaith, yn angenrheidiol.”

“Bydd gwaith yr Awdurdod yn ymwneud â chael y Gymraeg yn iaith gwaith awdurdodau lleol, gosod rhaglen twf uchelgeisiol i’r system addysg, hyrwyddo gweithgareddau pobl ifanc, a chryfhau Cymraeg i Oedolion ymysg materion eraill.”

“Rydyn ni’n edrych ymlaen at argyhoeddi’r pleidiau gwleidyddol bod hyn yn fater o flaenoriaeth i’r Cynulliad ac i’r iaith.”

POLISI IAITH LIDL YN CYFATEB I DDEDDFAU PENYD YR OESOEDD CANOL

1

Mae’r mudiad Dyfodol i’r Iaith wedi condemnio polisi Lidl UK o wahardd staff rhag siarad ieithoedd heblaw am Saesneg gyda’i gilydd.

Mae Dyfodol wedi cymharu’r gwaharddiad ar y Gymraeg fel polisi tebyg i’r deddfau penyd yn erbyn y Cymry yn yr Oesoedd Canol.

Dywedodd Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith:

“Rydym wedi ysgrifennu at y cwmni heddiw i’w hysbysu fod polisi o wahardd pobl yng Nghymru rhag siarad Cymraeg yn anghyfreithlon.

“Mae’r Gymraeg yn iaith swyddogol yng Nghymru. Does dim modd i gwmni preifat wahardd iaith swyddogol gwlad.”

“Mae gwaharddiad ar y Gymraeg fel hyn yn atgoffa dyn o ddeddfau penyd yr Oesoedd Canol. Does dim modd ei gyfiawnhau mewn cymdeithas wâr.”

“Mae’r achos yma’n ei gwneud yn glir bod angen i’r Ddeddf Iaith a phwerau’r Comisiynydd Iaith gwmpasu’r sector preifat.”

Dechreuodd y ffrae gyda gwaharddiad Lidl UK ar staff o Wlad Pwyl rhag siarad Pwyleg gyda chwsmeriaid Pwyleg.

Dywedodd Heini Gruffudd:

“Carem hefyd fynegi ein cefnogaeth i Bwyliaid sy’n byw yng Nghymru. Credwn yn angerddol fod gan leiafrifoedd ethnig yr hawl i arfer eu hieithoedd ymhlith ei gilydd.”

Erbyn hyn mae Lidl wedi tynnu’r gwaharddiad yn ôl.

 

MEIRION PRYS JONES I GLORIANNU YMDRECHION IAITH Y LLYWODRAETH

Ateb

Bydd Meirion Prys Jones, cyn bennaeth Bwrdd yr Iaith Gymraeg, yn rhoi’r Llywodraeth yn y glorian yng nghynhadledd flynyddol Dyfodol i’r Iaith.

Bydd Meirion yn pwyso a mesur pa mor llwyddiannus fu trosglwyddo hyrwyddo’r iaith i weision sifil y Llywodraeth.

Cafodd y Llywodraeth ei beirniadu gan Ddyfodol i’r Iaith am gwtogi’r arian sydd ar gael i Gymraeg i Oedolion, a’i llongyfarch am gynnig arian i gychwyn Canolfannau Cymraeg.

Meddai Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith, “Rydyn ni fel mudiad yn credu bod angen hyrwyddo’r Gymraeg ar raddfa eang, a bod angen sefydlu corff a fydd yn gyfrifol am hyn ac yn gwarchod y Gymraeg.

Ychwanegodd, “Rydyn ni wedi anfon tystiolaeth i bwyllgor craffu’r Cynulliad ar y Bil Cynllunio ac yn gobeithio gweld y Gymraeg yn cael ei chydnabod mewn deddf gynllunio.”

“Bydd clywed sylwadau Meirion, sydd â phrofiad eang o hyrwyddo’r Gymraeg, ac sy’n gwybod yn fanwl am ymdrechion gwledydd eraill yn Ewrop, yn fodd i ystyried beth y mae angen ei flaenoriaethau yn y blynyddoedd nesaf.”

Caiff cynhadledd Dyfodol i’r Iaith ei chynnal fore Sadwrn, Tachwedd 15 yng Nghanolfan Arad Goch, Aberystwyth, am 11.30.