Archifau Categori: Cynllunio Ieithyddol

RHESYMAU DROS WRTHOD MABWYSIADU CYNLLUN DATBLYGU LLEOL AR Y CYD GWYNEDD A MÔN

Ateb

Ar y cyd â’r mudiadau iaith canlynol; Cylch yr Iaith, Canolfan Hanes Uwchgwyrfai a Chymdeithas yr Iaith, cynrychiolir Dyfodol i’r Iaith ar Bwyllgor Ymgyrch Tai a Chynllunio Gwynedd a Môn. Sefydlwyd y Pwyllgor hwn i herio a gwrthwynebu’r Cynllun Datblygu Lleol, sydd ar fin cael ei benderfynu gan y ddwy Sir.

Os ydych chwithau’n bryderus ynglŷn ag oblygiadau’r Cynllun i’r Gymraeg, yna, byddwn yn gofyn i chwi ysgrifennu at eich Cynghorydd Sir, a dangos eich gwrthwynebiad drwy ymgynnull tu allan i Swyddfeydd Cyngor Gwynedd, Stryd y Jêl, Caernarfon am 1.15 ar Orffennaf 28, a Swyddfeydd Cyngor Môn, Llangefni am 9.15 ar Orffennaf 31.

Nodir isod ein rhesymau dros wrthwynebu’r Cynllun.

  • NIFEROEDD Y TAI YN RHY FAWR 

Mae’r Cynllun yn datgan bod niferoedd y tai, sef 7,902 rhwng y ddwy sir, yn darparu ar gyfer twf yn y boblogaeth. Mae’r twf hwn yn seiliedig ar fewnlifiad, felly mae’r Cynllun yn darparu ar gyfer mewnlifiad a thrwy hynny yn ei hyrwyddo. Y drefn oedd pennu cyfansymiau sirol ar gyfer Gwynedd ac ar gyfer Môn a dosrannu’r niferoedd i’r cymunedau. Mae hyn yn gwbl annerbyniol. Dylai’r cyfansymiau fod wedi cael eu seilio ar ddiwallu angen lleol yn y cymunedau.

 

  • ASESIAD IAITH DIFFYGIOL

Yn wahanol i asesiadau ar agweddau eraill o’r Cynllun, ni chomisiynodd yr Uned Polisi Cynllunio ar y Cyd asesiad annibynnol o’i gynaliadwyedd ieithyddol. Cyflawnwyd y gwaith gan yr Uned,  er ei bod yn cydnabod nad oedd o’i mewn arbenigedd yn y maes. Penderfynodd y mudiadau iaith gomisiynu asesiad annibynnol gan ymgynghoriaeth iaith Hanfod. Daeth yr astudiaeth i’r casgliad bod y Cynllun yn darparu gormod o dai ac mai’r canlyniad fyddai gwanychu sefyllfa’r Gymraeg. Cafodd yr asesiad annibynnol ei ddiystyru gan yr Uned.

 

  • POLISI IAITH DIFFYGIOL

Nid yw Polisi Strategol 1 (Yr Iaith a’r Diwylliant Cymraeg) y Cynllun yn gwarchod yr iaith. Mae’r polisi yn caniatáu datblygiadau niweidiol os gellir lleihau rhyw gymaint ar y niwed trwy fesurau lliniaru. Mae Siân Gwenllian AC a Llyr Huws Gruffydd AC wedi datgan bod y polisi hwn yn annerbyniol.

 

  • AROLWG DIFFYGIOL

Fel rhan o’u tystiolaeth yn sail i’r Cynllun, cynhaliodd y ddau gyngor sir ‘Arolwg Tai ac Iaith Gwynedd ac Ynys Môn’ rhwng Medi a Thachwedd 2013, ond dangosodd yr ystadegydd Hywel Jones (Statiaith) fod diffygion difrifol yn y fethodoleg a ddefnyddiwyd. Ei asesiad ef o’r  arolwg oedd ei fod yn annilys yn ystadegol a’r casgliadau’n annibynadwy.

 

  • CANRAN TAI FFORDDIADWY YN RHY ISEL

Mae canran y tai fforddiadwy mewn datblygiad wedi ei gosod mor isel â 10%. Mae tystiolaeth o’r angen am dai fforddiadwy yn dangos y dylai’r ganran fod yn llawer iawn uwch. Bydd y polisi hwn yn golygu mai tai marchnad agored fydd 90% o’r datblygiadau tai hyn.

 

  • NIFER CYMUNEDAU’R POLISI MARCHNAD TAI LLEOL YN RHY FACH

Dim ond mewn nifer cyfyngedig iawn o gymunedau y bydd y polisi o gyfyngu tai i bobl leol yn unig yn cael ei weithredu.

 

  • LLAI O ARDALOEDD I GAEL CLWSTWR

Bydd llai o fân bentrefi ac ardaloedd gwledig yn cael clwstwr, sef nifer fach o dai. Bydd hyn yn nacáu’r cyfle i nifer o gymunedau sicrhau cynaliadwyedd a thwf naturiol trwy ddiwallu angen lleol.

 

  • DIM DATBLYGU GRADDOL

Ni fydd modd gosod amod ar ddatblygwyr i ddatblygu’n raddol, sef codi nifer penodol o dai ar y tro yn unol ag amserlen gytunedig.

 

CYFARFOD Â’R YSGRIFENNYDD ADDYSG A GWEINIDOG Y GYMRAEG

Ateb

A hithau’n amser tyngedfennol o safbwynt camau nesaf Strategaeth y Gymraeg a sefydlu proses ystyrlon ar gyfer cyrraedd yr uchelgais o greu miliwn o siaradwyr Cymraeg, roedd Dyfodol yn ddiolchgar o’r cyfle i gyfarfod â Kirsty Williams ac Alun Davies yn ddiweddar.

Os am wireddu’r weledigaeth, yna’n amlwg, bydd addysg, twf sylweddol mewn addysg Gymraeg a sicrhau gweithlu cymwys i fynd i’r afael â hyn yn allweddol bwysig. Dyna oedd ein prif neges i’r gwleidyddion a’r gweision sifil. Pwysleisiwyd yn ogystal bod angen sicrhau strwythurau a pholisïau sy’n caniatáu ymateb cadarnhaol i’r Gymraeg mewn addysg ar bob lefel: o’r llywodraeth i awdurdodau lleol, ac yna i rannu’r neges am fanteision y Gymraeg ac addysg Gymraeg gyda rhieni a darpar-rieni. Gosodwyd hyn yng nghyd-destun creu cyfleoedd i ddysgu’r iaith i safon a darparu cyfleoedd i fwynhau’r Gymraeg ar draws ystod o sefyllfaoedd a phrofiadau.

Cawsom wrandawiad a negeseuon cadarnhaol: yn bennaf cydnabyddiaeth o’r angen i godi ymwybyddiaeth ieithyddol a diwylliannol Cymreig, ac i hyrwyddo defnydd o’r iaith tu hwnt i’r dosbarth.

Cadarnhawyd yn ogystal y bydd disgwyl adroddiad Aled Roberts ar Gynlluniau’r Gymraeg Mewn Addysg (h.y. cynlluniau’r awdurdodau lleol) ymhen yr wythnosau nesaf. Lleisiwyd ein barn y bod angen ailwampio’r cynlluniau presennol i gyd-fynd â chynlluniau’r Llywodraeth. Un elfen bwysig o hyn byddai ymestyn cylch y cynlluniau’n sylweddol o’r 3 mlynedd bresennol, er mwyn caniatáu i’r awdurdodau gynllunio twf Gymraeg dros yr hirdymor. Byddwn yn galw’n ogystal am fonitro iaith o’r amser y mae plentyn yn cychwyn ei addysg, yn hytrach na 7 oed, fel ar hyn o bryd.

Arhoswn tan gyhoeddi’r Papur Gwyn yn ystod yr haf am newyddion pellach ynglŷn â gweledigaeth y Llywodraeth, ac am fanylion yr Asiantaeth i hyrwyddo’r Gymraeg.

 

Y GYMRAEG: TU HWNT I FFINIAU’R YSGOL

Ateb

Sion Aled

Diolch i bawb a ddaeth draw i Ganolfan Arad Goch yn Aberystwyth i’n Cyfarfod Cyhoeddus; gobeithiwn i chwi gael amser difyr a thestun meddwl.

Cawsom gyflwyniad hynod ddifyr a diddorol gan Siôn Aled Owen; Y Gymraeg: Tu Hwnt i Ffiniau’r Ysgol. Roedd y cyflwyniad hwn yn seiliedig ar ei ymchwil pwysig i’r defnydd a wneir o’r Gymraeg gan ddisgyblion ysgolion Cymraeg y tu allan i’r dosbarth.

Er bod ymateb y plant a’r bobl ifanc i’r Gymraeg yn hynod gadarnhaol, dywed Dr Owen bod rhaid gweithredu ar fyrder i droi’r ewyllys da’n wirionedd. Rhaid gwneud llawer mwy o safbwynt creu cyfleoedd anffurfiol i ddefnyddio’r Gymraeg ac ennyn hyder i’w defnyddio o ddydd i ddydd. Dengys yr ymchwil nad gorfodi yw’r ateb, ond yn hytrach newid ymddygiad, gan adnabod y rôl bwysig a chwaraeir gan y teulu (a’r teulu estynedig) a’r cyfryngau.

Roeddem yn falch iawn o glywed fod yr ymchwil hwn yn cadarnhau un o negeseuon sylfaenol Dyfodol; sef bod angen i bolisi iaith ganolbwyntio ar greu cyfleoedd i ddefnyddio’r Gymraeg yn naturiol, a chyda hyder a balchder. Dengys ymchwil Siôn Aled Owen bod y sylfaen mewn lle o safbwynt ewyllys, ond i’r Llywodraeth fwrw ymlaen i adeiladu arni.