SYLWADAU IEUAN WYN JONES YN CADARNHAU’R ANGEN AM GORFF HYD BRAICH I GYNLLUNIO DYFODOL Y GYMRAEG

Yn dilyn sylwadau Ieuan Wyn Jones yn ei lyfr ar ei yrfa wleidyddyol, mae Dyfodol i’r Iaith yn galw eto am sefydlu Corff Hyd Braich i gynllunio dyfodol y Gymraeg.

Yn ôl Dyfodol i’r Iaith mae meysydd helaeth yn galw am sylw brys. Mae’r Llywodraeth fel pe bai’n fwyfwy ymwybodol o’r angen am weithredu ym maes tai a’r economi, yr angen i ddatblygu cymunedau lleol, ond mae’r gweithredu’n ddiffygiol

Meddai Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith, “Mae diffyg cynllunio cyfannol yn eglur. Mae’r targedau addysg Gymraeg yn dod yn fwyfwy annigonol, mae diffyg cyllid amlwg i ddatblygu dysgu’r Gymraeg i oedolion ac yn y gweithle. Mae’r rhaglen i ddysgu’r Gymraeg i athrawon yn brin, a sôn am gyflwyno cyrsiau 60 awr, lle mae angen rhai 600 awr.

“Mae’n hen bryd sefydlu corff hyd braich, gyda staff arbenigol parhaol, a fydd yn gallu creu rhaglen barhaus gyflawn, i’w derbyn gan wahanol adrannau’r Llywodraeth. Byddai corff o’r fath yn gallu rhoi cyfeiriad creadigol i gynllunio ieithyddol yng Nghymru, gyda phwyslais ar deuluoedd a’r gymuned. Bydd yn gallu hyrwyddo’n effeithiol a dirwystr, a chreu cynlluniau dros dymor hir. Gyda rheoleiddio deallus, a chydweithio gydag Adran Gymraeg y Llywodraeth, bydd modd creu amodau cadarn ar gyfer ffyniant y Gymraeg.

”Rydyn ni’n edrych ymlaen at drafod hyn gyda’r Llywodraeth, sydd, er pob ewyllys da, yn araf wrth yrru pethau ymlaen.”

https://nation.cymru/culture/wales-needs-a-new-body-to-promote-welsh-says-ex-deputy-first-minister/

TRAFODAETHAU’N GYFLE I AILOSOD YR AGENDA AR GYFER Y GYMRAEG.

Mae Dyfodol i’r Iaith yn croesawu’r trafodaethau sydd ar y gweill rhwng Llafur a Phlaid Cymru ac yn gobeithio bydd hyn yn gyfle i ailosod yr agenda ar gyfer polisïau i gefnogi’r Gymraeg.

Dywed Heini Gruffudd, Cadeirydd y mudiad:

“Byddwn yn pwyso ar y ddwy Blaid i adnabod y trafodaethau hyn fel cyfle i ystyried gwir anghenion y Gymraeg er mwyn cyrraedd y nod o greu miliwn o siaradwyr.”

Ymysg y blaenoriaethau, mae’r mudiad yn galw ar y ddwy Blaid i:

  • Ddyrchafu statws Is-Adran y Gymraeg o fewn y Llywodraeth.
  • Ehangu addysg cyfrwng Cymraeg a chyflwyno rhaglen hyfforddi Cymraeg uchelgeisiol i staff sy’n gweithio ym maes addysg.
  • Llunio polisi Cynllunio sy’n gwarchod y Gymraeg a mynd i’r afael â’r argyfwng tai.
  • Gweithredu ar fyrder yn unol ag argymhellion adroddiad Dr Simon Brooks ar ail gartrefi.
  • Datblygu cynllun Arfor fyddo’n hybu’r iaith a datblygu’r economi yng nhadarnleoedd y Gymraeg.
  • Ehangu’r Gymraeg yn y gweithle.
  • Cryfhau statws yr iaith yn y sector breifat.

Ac yn olaf a chwbl ddigost-

  • Cynyddu defnydd o’r Gymraeg yn y Senedd, gan gynnwys arweinyddion a gweinidogion.

CYSYLLTU DYFODOL Y BLANED A DYFODOL EIN CYMUNEDAU

Yn dilyn yr adroddiadau fod cwmni a leolir yn adeilad y Shard yn Llundain wedi prynu ffermydd yn Sir Gaerfyrddin i’w troi’n goedwigoedd er mwyn cipio carbon, mae Dyfodol i’r Iaith yn galw ar Lywodraeth Cymru i fabwysiadu polisïau amgylcheddol cynhwysfawr sydd, yn unol ag egwyddorion Deddf Lles Cenedlaethau’r Dyfodol, yn gwarchod cymunedau’n ogystal â’r blaned.

Ar ran Dyfodol, dywedodd Cynog Dafis:

“Llosgi tanwydd ffosiledig heb os nag oni bai sy’n bennaf gyfrifol am gynhesu byd-eang, ac wrth dderbyn bod angen mwy o fforestydd i gadw carbon, mae’n sefyllfa druenus bod cwmnïau mawr yn ceisio gwyrdd-olchi’r dinistr hwn drwy hawlio grantiau a phroffid ar draul cymunedau Cymreig, eu diwylliant a’u hasedau.

Byddwn yn galw felly ar i’r Llywodraeth gofio’r egwyddorion a osodir yn Neddf Lles Cenedlaethau’r Dyfodol a derbyn bod cynaladwyedd yn seiliedig ar ystyriaeth o’r amgylchedd, cymunedau a rôl allweddol yr economi. Dylid llunio polisïau sy’n gwarchod ffyniant cymunedau yn hytrach na gwerthu asedau lleol i’r sawl sydd, drwy eu trachwant yn bennaf gyfrifol am sefyllfa ansicr y blaned.

Mynnwn fod y Llywodraeth yn llunio polisïau sy’n wirioneddol gynaliadwy, gan weithio law yn llaw â chymunedau gwledig i warchod eu perchnogaeth o’r tir a sicrhau defnydd ohono sy’n dal carbon neu’n garbon-niwtral. Mae yng Nghymru gyfoeth o arbenigwyr Ecoamaeth, sydd yr un mor wybodus am anghenion y blaned â chyfraniad y sawl sy’n cynhyrchu bwyd ac anghenion yr economi leol. Dyma’r math o arbenigedd eang a chytbwys sydd ei angen er mwyn llunio polisi ac nid rhygnu ar hyd yr hen drywydd trychinebus o roi bri i fuddiannau’r sawl sy’n bennaf gyfrifol am y difrod.”