Archifau Categori: Cynllunio Ieithyddol

CYHOEDDI CANLYNIADAU ETHOLIAD: DYFODOL YN GALW AM FWY O YSTYRIAETH I’R GYMRAEG

Ateb

Yn dilyn cyhoeddi canlyniadau etholiadau’r Cynulliad bore Gwener ddiwethaf, mae Dyfodol i’r Iaith wedi ysgrifennu at Gomisiynydd y Gymraeg i ofyn am eglurder ynglŷn â’r disgwyliadau mewn perthynas â’r Gymraeg ar achlysuron o’r math.

Wrth i’r canlyniadau ddod i mewn, daeth yn glir fod amrywiaeth sylweddol yn y pwyslais a roddir i’r Gymraeg ac yn safon y Gymraeg a ddefnyddiwyd o etholaeth i etholaeth. Er ei bod yn glodwiw clywed dysgwyr yn defnyddio’r iaith, cafwyd cyhoeddwyr yn cael trafferth sylweddol gyda’r Gymraeg, a throeon eraill, cafwyd y cyhoeddiad yn llawn yn y Saesneg, gyda’r Gymraeg yn dilyn fel ôl-ystyriaeth, gan adael i sylwebyddion y cyfryngau siarad drosti.

Mae’n allweddol bwysig fod y Gymraeg yn cael ei chlywed a’i pharchu ar achlysuron cyhoeddus fel hyn, ac mae Dyfodol wedi holi’r Comisiynydd ynglŷn â pha safonau iaith sy’n berthnasol i gyhoeddi etholiadau. Maent hefyd wedi pwyso ar i’r Comisiynydd lunio canllawiau clir, er mwyn osgoi anghysondebau o’r math at y dyfodol.

DYFODOL I’R IAITH YN PWYSO AM FFRAMWAITH ASESU GADARN I’R GYMRAEG YM MAES CYNLLUNIO

Ateb

Mae angen creu fframwaith cadarn a safonol er mwyn asesu’r effaith ar y Gymraeg yn y maes cynllunio.

Dyna gasgliad Dyfodol i’r Iaith yn dilyn pasio’r Bil Cynllunio newydd y llynedd. Medd Dyfodol i’r Iaith fod rhaid cael fframwaith sy’n cynnig methodoleg gydnabyddedig, yn seiliedig ar arbenigedd ieithyddol a lleol, yn ogystal â chynllunwyr gwlad a thref.

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi llunio sylwadau ar ganllawiau’r Nodyn Technegol 20: Cynllunio a’r Gymraeg, a ddiweddarwyd i gyd-fynd â’r gofynion newydd mewn perthynas â’r Gymraeg.

Dywedodd Ruth Richards, Prif Weithredwr Dyfodol,

“Mae sefydlu methodoleg safonol yn allweddol os am adeiladu ar enillion y Bil Cynllunio. Byddwn yn tynnu sylw’r Llywodraeth at yr ymarfer da sy’n datblygu eisoes mewn perthynas â Chynllun Datblygu Gwynedd a Môn.

Yn yr achos hwn, cytunwyd i ail-gloriannu’r dystiolaeth o ran effaith y Gymraeg. Bydd Pwyllgor Ymgyrch Tai a Chynllunio Gwynedd a Môn (sy’n cynnwys cynrychiolaeth o Ddyfodol i’r Iaith, Cymdeithas yr Iaith, Cylch yr Iaith a Chanolfan Hanes Uwchgwyrfai) yn comisiynu asesiad arbenigol, annibynnol i’w chyflwyno fel rhan o’r broses ail-gloriannu. Gobeithiwn bydd y broses hon, a’r cydweithio’n sefydlu patrwm ac ymarfer da i’w mabwysiadu ar draws Gymru gyfan.”

GOFYN I AWDURDOD S4C GWRDD AR FRYS I GANSLO YMGYRCH IS-DEITLAU SAESNEG

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi beirniadu arbrawf pum niwrnod S4C i osod is-deitlau Saesneg yn ddiofyn ar rai o’i rhaglenni mwyaf poblogaidd, ac mae’r mudiad yn galw ar Awdurdod y sianel i gyfarfod ar frys i ganslo’r ymgyrch wallus hon.

Wrth dderbyn pwysigrwydd is-deitlau yn y Gymraeg a’r Saesneg i rai gwylwyr, mae’r mudiad yn bryderus iawn fod y Saesneg yn cael ei gorfodi ar un o beuoedd allweddol y Gymraeg. Mae’n amlwg hefyd fod yr is-deitlau awtomatig Saesneg yn amharu’n sylweddol ar brofiad gwylio siaradwyr Cymraeg a dysgwyr.

Dywedodd Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol:

” Daeth yn amlwg mai methiant llwyr bu’r arbrawf o’r cychwyn. Mae’r ymatebion fyrdd ar wefannau cymdeithasol, yn enwedig gan bobl ifanc, cynulleidfa’r dyfodol, yn brawf o hyn .Pryder mawr pellach yw bod rhai cyhoeddiadau’n dilyn y rhaglenni wedi bod yn Saesneg, gan newid iaith y sianel a thanseilio rheswm ei bodolaeth. Mae’r sawl sy’n mwynhau ac yn disgwyl y Gymraeg yn cael eu siomi, a dysgwyr yn colli’r profiad gwerthfawr o gael eu trochi yn yr iaith.

Byddwn yn galw ar S4C i ail-ystyried yr arbrawf gwallus hwn, gan adfer a hyrwyddo dewis i’w gwylwyr o safbwynt is-deitlau.”