Archifau Categori: Cymunedau

CYSYLLTU DYFODOL Y BLANED A DYFODOL EIN CYMUNEDAU

Ateb

Yn dilyn yr adroddiadau fod cwmni a leolir yn adeilad y Shard yn Llundain wedi prynu ffermydd yn Sir Gaerfyrddin i’w troi’n goedwigoedd er mwyn cipio carbon, mae Dyfodol i’r Iaith yn galw ar Lywodraeth Cymru i fabwysiadu polisïau amgylcheddol cynhwysfawr sydd, yn unol ag egwyddorion Deddf Lles Cenedlaethau’r Dyfodol, yn gwarchod cymunedau’n ogystal â’r blaned.

Ar ran Dyfodol, dywedodd Cynog Dafis:

“Llosgi tanwydd ffosiledig heb os nag oni bai sy’n bennaf gyfrifol am gynhesu byd-eang, ac wrth dderbyn bod angen mwy o fforestydd i gadw carbon, mae’n sefyllfa druenus bod cwmnïau mawr yn ceisio gwyrdd-olchi’r dinistr hwn drwy hawlio grantiau a phroffid ar draul cymunedau Cymreig, eu diwylliant a’u hasedau.

Byddwn yn galw felly ar i’r Llywodraeth gofio’r egwyddorion a osodir yn Neddf Lles Cenedlaethau’r Dyfodol a derbyn bod cynaladwyedd yn seiliedig ar ystyriaeth o’r amgylchedd, cymunedau a rôl allweddol yr economi. Dylid llunio polisïau sy’n gwarchod ffyniant cymunedau yn hytrach na gwerthu asedau lleol i’r sawl sydd, drwy eu trachwant yn bennaf gyfrifol am sefyllfa ansicr y blaned.

Mynnwn fod y Llywodraeth yn llunio polisïau sy’n wirioneddol gynaliadwy, gan weithio law yn llaw â chymunedau gwledig i warchod eu perchnogaeth o’r tir a sicrhau defnydd ohono sy’n dal carbon neu’n garbon-niwtral. Mae yng Nghymru gyfoeth o arbenigwyr Ecoamaeth, sydd yr un mor wybodus am anghenion y blaned â chyfraniad y sawl sy’n cynhyrchu bwyd ac anghenion yr economi leol. Dyma’r math o arbenigedd eang a chytbwys sydd ei angen er mwyn llunio polisi ac nid rhygnu ar hyd yr hen drywydd trychinebus o roi bri i fuddiannau’r sawl sy’n bennaf gyfrifol am y difrod.”

YMATEB DYFODOL I GYNLLUNIAU’R LLYWODRAETH AR AIL GARTREFI

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi croesawu ymrwymiad Llywodraeth Cymru i fynd i’r afael â’r argyfwng ail gartrefi sy’n tanseilio hyfywedd yn Gymraeg mewn cymaint o gymunedau. Mae’r mudiad yn pwysleisio, fodd bynnag, bod rhaid i gynllun y Llywodraeth bennu ail gartrefi fel dosbarth defnydd, sef rhywbeth sydd ddim yn gallu digwydd ar hyn o bryd.

Dywed Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol:

“Gobeithiwn bydd y cynllun peilot yn sefydlu cam ymlaen, ond os am wneud hynny, mae’n rhaid, yn unol ag argymhelliad Dr Simon Brooks, gosod ail gartrefi fel dosbarth defnydd newydd fel rhan o unrhyw dreial. Yn dilyn hynny, byddai modd gosod cyfyngiadau ar droi tai annedd yn ail gartrefi ac yn y pen draw cyfyngu ar y nifer o ail gartrefi yn y cymunedau rheiny lle mae’r broblem ar ei gwaethaf.”

Yn y cyfamser, mae Dyfodol hefyd yn galw ar y Llywodraeth i fabwysiadu ymateb cynhwysfawr i’r broblem, gan gynnwys bwrw ymlaen ar fyrder gyda chynlluniau tai cymdeithasol ac ecwiti i gynorthwyo pobl leol i brynu tai yn eu cymunedau.

DENU POBL IFANC I AROS A GWEITHIO YNG NGHYMRU

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith yn cefnogi galwad yr economegydd Gerald Holtham am weithredu polisïau i ddenu pobl ifainc i aros a gweithio yng Nghymru.

Meddai Dyfodol, “ Mae’r gwaedlif parhaus o bobl ifainc o Gymru, yn enwedig yr ardaloedd gorllewinol, yn nychu’r Gymraeg ac yn bygwth tanseilio’r gobaith am ei hadfywhau.”

Mewn erthygl yn rhifyn Mehfin o Barn, mae’r Athro Holtham yn tynnu sylw at y ffaith i Gymru ddioddef colled net o 35,000 o bobl 15-29 oed rhwng 2001 a 2019. Cynyddodd y boblogaeth gyfan dros yr un cyfnod drwy fewnfudiad o 107,000.

Meddai Dyfodol, “Mae’r anghydbwysedd yna’n sicr o fod yn fwy yn yr ardaloedd Gorllewinol. Rhaid gweithredu’n gadarn ac ar fyrder i atal y gwaedlif. Dyna pam yr ydyn-ni’n cefnogi galwad yr Athro Holtham am weithredu pecyn o fesurau i wneud Cymru yn wlad ddeniadol i’r ifainc i fyw a gwneud bywioliaeth, gan gynnwys

  • Addysg uwch a phellach am ddim i fyfyrwyr sy’n aros a gweithio yng Nghymru am bum mlynedd ar ôl graddio
  • Dileu dyled bresennol myfyrwyr sy’n cychwyn busnes yng Nghymru a darparu gwasanaeth mentora ar eu cyfer”.

Mae’r Athro Holtham hefyd yn galw am gymorth i bobl ifainc gael cartrefi ac am gyfyngu ar dwf ail gartrefi fel ag  i ostwng pris tai mewn ardaloedd megis Gwynedd.

Ynghylch awgrym yr Athro y dylid hefyd ddenu pobl ifainc o’r tu allan i Gymru er mewn datblygu busnesau, mae Dyfodol yn cydnabod yr achos economaidd dros hynny, ond yn mynnu y dylai ymrwymiad i ddysgu Cymraeg fod ynghlwm wrth gymorth felly, yn enwedig yn yr ardaloedd Gorllewinol.

Mae Dyfodol hefyd am ail-ddatgan ei chefnogaeth

  • i sefydlu Arfor, Asiantaeth gyhoeddus arbennig i’r Gorllewin a fyddai’n cydblethu datblygu economi cynaliadwy a chynllunio twf y Gymraeg
  • gweithredu argymhellion adroddiad Seimon Brooks ar dai gwyliau.