Archifau Categori: Addysg

POLISÏAU’R LLYWODRAETH YN ANELU AT 620,000 O SIARADWYR CYMRAEG, NID MILIWN

Ateb

620,000 yw’r nifer uchaf o siaradwyr Cymraeg sy’n debygol erbyn 2050, yn ôl papur trafod gan Dyfodol i’r Iaith. Er twf ysgolion Cymraeg a gwella dysgu’r Gymraeg mewn ysgolion Saesneg yn cyfrannu at y nifer, bydd y nod o filiwn ymhell o gael ei gyrraedd.

Hyd yn oed pe bai twf addysg Gymraeg yn dyblu, a chynlluniau eraill yn llwyddo, mae’r papur yn awgrymu mai 750,000 o siaradwyr Cymraeg yw’r nod mwyaf gobeithiol.

Mae’r papur yn nodi bod angen buddsoddi’n llawer mwy helaeth yn y Gymraeg yn y blynyddoedd cynnar, mewn recriwtio staff ac mewn datblygu cyrsiau dwys dysgu Cymraeg.

Os bydd y nod presennol o sefydlu 23 ysgol Gymraeg newydd a 25 dosbarth Cymraeg ychwanegol erbyn 2033 yn parhau, dywed Dyfodol i’r Iaith y bydd 28% o blant cynradd mewn addysg Gymraeg erbyn 2040. Targed y Llywodraeth oedd cael 30% mewn addysg Gymraeg erbyn 2030.

Medd Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith, “Mae’n glir o ystadegau addysg, a’r niferoedd sy’n dysgu’r Gymraeg fel oedolion, bod angen buddsoddi’n llawer mwy helaeth i gael unrhyw obaith o nesáu at y miliwn.

“Mae angen gwneud y proffesiwn dysgu’n un atyniadol unwaith eto, ac mae angen cynllunio rhaglen gynhwysfawr o ddysgu Cymraeg ar gyrsiau dwys i ddarpar athrawon ac i staff cylchoedd chwarae.”

Bydd Dyfodol i’r Iaith yn holi’r Llywodraeth am gyfarfod ar sail y papur trafod, gan ofyn am dargedau penodol ar sut caiff y miliwn ei gyrraedd.

“Y peth pwysig,” medd Heini Gruffudd, “yw bod targedau credadwy a chyraeddadwy’n cael eu gosod er mwyn sicrhau twf cadarn, yn hytrach na thaflu ffigyrau lled obeithiol i’r awyr.”

Darllenwch y papur trafod llawn yma: Papur trafod: TUAG AT Y MILIWN – RÔL ADDYSG

Barn Dyfodol i’r Iaith ar Gyllideb Llywodraeth Cymru – colli cyfle euraidd

Ateb

Colli cyfle euraidd – dyna farn Dyfodol i’r Iaith ar Gyllideb Llywodraeth Cymru. A’r Llywodraeth yn gyfrifol am wario £18 biliwn yn y flwyddyn i ddod, mae’r gwariant ar brosiectau i adfywio’r Gymraeg fel pe baent yn drychinebus o brin o’r angen.

Mae Dyfodol i’r Iaith eisoes wedi galw am wariant cyfalaf o £200 miliwn i’w rannu rhwng pum o siroedd Cymru i ddatrys argyfwng tai preswyl ac ail gartrefi. Nid yw cynigion presennol y Llywodraeth i ariannu Arfor ac i adeiladu tai cymdeithasol yn dod yn agos at yr angen.

Mae Dyfodol i’r Iaith hefyd wedi gofyn am roi blaenoriaeth i hyfforddi athrawon ac i ddysgu’r iaith i athrawon.  Nid oes arwydd, medd Dyfodol i’r Iaith, fod y gyllideb newydd yn mynd i roi’r hwb cwbl angenrheidiol yn y maes yma.

Meddai Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith, “Mae’r angen am drawsnewid y farchnad dai yn ein cymunedau mwy Cymraeg wedi bod yn glir ers tro, ac mae’r Llywodraeth wedi derbyn hyn.  Bydd y gyllideb hon yn anffodus yn parhau’r argyfwng.”

“Mae’r Llywodraeth hefyd yn gwybod bod argyfwng ar ddigwydd o ran darparu staff â sgiliau iaith digonol mewn ysgolion cynradd ac uwchradd.  Cafodd IRALE yng Ngwlad y Basgiaid gyllideb o £25 miliwn y flwyddyn i ddysgu’r iaith i athrawon, a dysgwyd yr iaith i ryw 1,000 o athrawon y flwyddyn mewn cyrsiau amser llawn dros chwarter canrif.

“Os ydyn ni o ddifri am drawsnewid yr iaith yn ysgolion Cymru, mae’n rhaid cael rhaglen gyfatebol i un Gwlad y Basgiaid.”

CAMAU I’R CYFEIRIAD IAWN

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi croesawu’r cytundeb cydweithio a gyhoeddwyd rhwng Llafur a Phlaid Cymru. Mae’r mudiad yn falch o nodi bod ymrwymiad i dwf y Gymraeg yn cael ei ategu yn y ddogfen a’i bod yn cynnwys nifer o gamau cadarnhaol i’r cyfeiriad iawn o safbwynt polisïau’n ymwneud â’r Gymraeg.

Dywedodd Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol:

“Mae’n dda gweld fod y cytundeb yn cynnwys nifer o fesurau sy’n mynd i’r afael â sicrhau ffyniant y Gymraeg a bod hyn, fe ymddengys, yn rhan o’r weledigaeth ehangach ar gyfer y tair blynedd nesaf.

Croesawn y cadarnhad ynglŷn â chymryd y broblem ail gartrefi o ddifrif ac, wrth gwrs, y cynigion o safbwynt ehangu addysg cyfrwng Cymraeg a sicrhau sylw dyledus i hanes Cymru o fewn y Cwricwlwm.

Mae yma hefyd ddatblygiadau sy’n allweddol i gefnogi ffyniant y Gymraeg; Cydnabyddiaeth o bwysigrwydd y Coleg Cymraeg Cenedlaethol a’r Ganolfan Dysgu Cymraeg Cenedlaethol, er enghraifft yn ogystal â’r bwriad i ehangu prosiect Arfor a’r pwyslais ar ddiwylliant a darlledu cynhenid. Afraid dweud, cefnogwn yn ogystal y bwriad i ehangu ac ystwytho Safonau’r Gymraeg a gwarchod enwau lleoedd Cymraeg.

Wrth groesawu hyn oll, fodd bynnag, rhaid bod yn wyliadwrus nad ewyllys da a geiriau teg a gynrychiolir gan y ddogfen. Rhaid mynnu ar lefel ddigonol o gyllid, adnoddau ac ymrwymiad ar gyfer pob un o’r mesuriadau sy’n addawol i’r Gymraeg.”